Karbon Çelikler

İçerdiği yüksek oranda karbon miktarından dolayı karbon çeliği olarak da anılırlar. İmalat çeliğinin sertleşebilirliği içerdiği karbon miktarına paralel olarak artarken, tokluğu ise karbon miktarı ile ters orantılıdır. Daha yüksek sertleşebilirlik beklentisi olan uygulamalarda düşük alaşımlı çelikler tercih edilmektedir. Taşıt, motor, makine ve aparat yapımında orta zorlamalı parçalarda, cer kancaları, dişliler, miller ve kalıp setlerinde kullanılır.

Demir ve karbondan oluşan bir alaşım olan çelik, günümüzde en yaygın kullanılan metal türlerinden biridir. Çeliklerin mekanik ve kimyasal özellikleri, içerdikleri elementlerin oranlarına göre değişkenlik gösterir. Bu elementler arasında en önemlilerinden biri ise karbondur. Karbon içeriğine göre sınıflandırılan çeliklerden biri de karbon çelikleridir.

Karbon Çelik Nedir?

Karbon çelikleri, demir ve %2,1'e kadar karbon içeren alaşımlardır. Karbon, çeliğin temel alaşım elementidir ve mekanik özelliklerini önemli ölçüde etkiler. Karbon içeriğinin artmasıyla birlikte çeliğin sertliği, çekme dayanımı ve akma sınırı da artar.

Karbon Çeliklerinin Sınıflandırılması

Karbon çelikleri, karbon içeriklerine göre üç ana gruba ayrılır:

• Düşük Karbonlu Çelikler: %0,15'ten az karbon içeren çeliklerdir. Yumuşak, sünek ve kolay işlenebilirler. Makine parçaları, inşaat malzemeleri ve sac metal işlerinde kullanılırlar.
• Orta Karbonlu Çelikler: %0,15 ile %0,60 arasında karbon içeren çeliklerdir. Düşük karbonlu çeliklere göre daha sert ve dayanıklıdırlar. Mil, şaft, dişli, yay ve bağlantı elemanları gibi imalat parçalarında kullanılırlar.
• Yüksek Karbonlu Çelikler: %0,60'dan fazla karbon içeren çeliklerdir. En sert ve en dayanıklı çelik grubudur. Kesici aletler, takımlar, zırhlar ve yüksek mukavemet gerektiren diğer uygulamalarda kullanılırlar.

Karbon Çeliklerinin Özellikleri

Karbon çeliklerinin öne çıkan bazı özellikleri şunlardır:

• Düşük maliyetlidirler.
• Kolay işlenebilirler.
• Sağlam ve dayanıklıdırlar.
• Isıl işlemlerle sertleştirilebilirler.
• İyi kaynaklanabilirler.
• Mıknatıslanabilirler.

Karbon Çeliklerinin Kullanım Alanları

Karbon çelikleri, geniş bir yelpazede uygulamaya sahiptir. Başlıca kullanım alanları şunlardır:

• İnşaat ve Makine Sanayi: Binalarda kullanılan taşıyıcı elemanlar, profiller, raylar, köprüler, makine parçaları, mil, şaft, dişli, yay, bağlantı elemanları.
• Tarım Aletleri: Çapa, çapa bıçağı, tırmık, balta, makas, budama makası.
• Ev Eşyaları: Tencere, tava, bıçak, çatal, kaşık, mobilya parçaları.
• Otomotiv Sanayi: Araba kasaları, motor parçaları, şanzıman parçaları, süspansiyon sistemleri.
• Kesici Aletler: Matkap ucu, freze takımları, torna tezgahları takımları, testere bıçakları.
• Silahlar: Tüfek namluları, tabanca parçaları, bıçaklar.

Karbon çelik, düşük maliyeti, kolay işlenebilirliği, sağlamlığı ve dayanıklılığı ile birçok alanda yaygın olarak kullanılan bir metal türüdür. Karbon içeriğine göre farklı özelliklere sahip olan karbon çelikleri, çeşitli uygulama ihtiyaçlarını karşılayabilmektedir.